Bilim insanları, yapay zeka destekli bir aracın Çin’de yedi ay süren bir deneme sırasında depremleri gerçekleşmeden bir hafta önce tahmin etmede yüzde 70 oranında doğru sonuç verdiğini bildirdi.
ABD’nin Austin kentindeki Teksas Üniversitesi’nden (UT) araştırmacılar, yapay zekanın 14 depremi yaklaşık 200 mil ya da 320 kilometre içinde ve neredeyse tam olarak hesaplanan güçte gerçekleşeceğini tahmin ettiği haftalık bir tahmin olduğunu söyledi.
Ancak yapay zeka aracının bir depremi kaçırdığı ve sekiz yanlış uyarı verdiği bildirildi.
Yapay zekanın, araştırmacıların önceki depremlerle eşleştirdiği gerçek zamanlı sismik verilerdeki istatistiksel tümsekleri tespit etmek üzere eğitildiğini belirten araştırmacılar, yöntemin nispeten basit bir makine öğrenimi yaklaşımı izlediğini de sözlerine eklediler. Çalışma Bulletin of the Seismological Society of America dergisinde yayımlandı.
Yapay zekaya, ekibin deprem fiziği bilgisine dayanan bir dizi istatistiksel özellik verildi ve ardından sismik kayıtlardan oluşan beş yıllık bir veri tabanı üzerinde kendini eğitmesi söylendi.
Araştırmacılar çalışmalarında, yapay zekanın eğitildikten sonra, Dünya’daki arka plan gürlemeleri arasında yaklaşan depremlerin işaretlerini dinleyerek tahminlerini verdiğini söyledi.
YAPAY ZEKAYA EN KRİTİK DEPREM BÖLGELERİNİ TAKİP ETTİRDİLER
Aynı yaklaşımın başka yerlerde işe yarayıp yaramayacağı henüz bilinmemekle birlikte, araştırmacılar Kaliforniya, İtalya, Japonya, Yunanistan, Türkiye ve Teksas gibi güçlü sismik izleme ağlarına sahip yerlerde yapay zekanın başarı oranını artırabileceğinden ve tahminlerini birkaç on mil içinde daraltabileceğinden eminler.
Araştırmacılar, bu çalışmanın bulgularının, yapay zekâya dayalı deprem tahmini araştırmalarında bir dönüm noktası olduğunu belirtiyor.
Teksas Üniversitesi’nin Ekonomik Jeoloji Bürosu’nda profesör olan ve araştırma ekibinin bir üyesi olan Sergey Fomel,“Henüz dünyanın herhangi bir yeri için tahmin yapmaya yakın değiliz, ancak başardıklarımız bize imkansız bir sorun olduğunu düşündüğümüz şeyin prensipte çözülebilir olduğunu gösteriyor.” dedi.
“DEPREMLERİN GELDİĞİNİ GÖREMİYORUZ”
Büronun Teksas Sismolojik Ağ Programı’nı (TexNet) eyaletin sismik ağı yöneten kıdemli bir araştırma bilimcisi olan Alexandros Savvaidis, “Depremlerin geldiğini göremiyorsunuz” dedi. Sözlerine devam eden Savvaidis,
“Bu milisaniyeler meselesi ve kontrol edebileceğiniz tek şey ne kadar hazırlıklı olduğunuz. Yüzde 70 bile olsa bu çok büyük bir sonuçtur ve ekonomik ve insani kayıpları en aza indirmeye yardımcı olabilir ve dünya çapında depreme hazırlığı önemli ölçüde iyileştirme potansiyeline sahiptir” açıklamasında bulundu.
600 PROJE ARASINDA BİRİNCİ OLDU
Deneme, Çin’de düzenlenen, geliştirilen yapay zekanın 600 tasarım arasından birinci olduğu uluslararası bir yarışmanın parçasıydı. Yarışmaya katılım büro sismoloğu ve yapay zekanın baş geliştiricisi Yangkang Chen tarafından yönetildi.
Chen, “Gelecekteki hedefimiz hem fizik hem de veri odaklı yöntemleri birleştirerek chatGPT gibi dünyanın her yerine uygulayabileceğimiz genelleştirilmiş bir şey ortaya koymak” dedi.
